Madera. Nazwa wyspy pochodzi od niezwykle gęstych lasów. To roślinność wyspy i obfitość drewna do budowy statków przyciągnęły odkrywców. Po raz pierwszy dotarli oni na wyspę z wybrzeży Portugalii w 1420 roku.

Obecnie Madera znana jest jako śpiący ogród, ogród pływający lub wyspa kwiatów. Z nadejściem wiosny Madera odradza się nowymi kwiatami wszystkich kolorów i rozmiarów. Szczególnie bujną roślinność spotykamy na południu wyspy. Dzięki sprzyjającemu łagodnemu i umiarkowanemu klimatowi można cieszyć się pięknymi roślinami Madery właściwie przez cały rok.

Unikatowy las wawrzynolistny

Niemal 20% roślinności Madery to roślinność endemiczna, czyli gatunki występujące tylko na Maderze i w żadnym innym miejscu na świecie.

Wysokość nad poziomem morza ma duży wpływ na rozwój flory wyspy. Do 700 metrów teren jest wykorzystywany głównie do celów rolniczych. Na rozległej części Madery na wysokości od 700 do 1400 metrów nad poziomem morza znajduje się niezwykle ważny rezerwat przyrody zwany Laurissilva.

Laurissilva to lasy wawrzynolistne, które są symbolem Madery i jedną z największych jej atrakcji. Wpisane zostały na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO. Dlaczego są takie cenne i wyjątkowe? Miliony lat temu lasy wawrzynolistne występowały w całej południowej Europie i północnej Afryce, ale zlodowacenia doprowadziły do ich zagłady. Las wawrzynolistny przetrwał tylko w trzech miejscach na świecie, w tym na Maderze.

Rośliny tropikalne i… pelargonie

Wiele roślin tropikalnych i subtropikalnych o rzadkiej urodzie przybyło na wyspę dzięki kupcom w XVIII wieku. Stworzono wiele parków, aby ta roślinność przystosowała się i rozwijała na wyspie. Dziś te parki można zwiedzać. Przykładem takiego parku są Blandy Gardens, które obejmują około 760 gatunków należących do ogromnej kolekcji egzotycznych roślin i drzew.

Od maja kwitną drzewa Jacaranda, a jesienią pojawiają się kwiaty drzewa kapokowego (Ceiba pentandra). Na skwerach, w ogólnie dostępnych parkach, na ulicach można podziwiać aloesy, bugenwille, hibiskusy, anturium i strelicje.

Wraz z nadejściem wiosny kwitną azalie, rododendrony, aloesy, kamelie, trąbki i passiflory. Z początkiem lata pojawiają się kwitnące hortensje, magnolie, oleandry, amarylisy, ale także znane nam begonie, frezje i pelargonie.

Eukaliptus na Maderze rośnie wyjątkowo szybko. Jego wysokość może dochodzić do 65 metrów. Kilka gatunków egzotycznych palm można znaleźć częściej na obszarach nisko położonych i na obszarach przybrzeżnych.

Niezwykłe owoce

Na Maderze spotkamy wiele gatunków drzew i krzewów owocowych, jak figa, melon, papaja, awokado, tamaryllos, pomarańcze, banany i cytryny. Banany z Madery są mniejsze od tych znanych nam z polskich sklepów i zdecydowanie słodsze.

Na turystach z Europy ogromne wrażenie robią owoce monstery. Monstera jest u nas rośliną pokojową o wyjątkowo ozdobnych liściach. W donicach dorasta nawet do 2 metrów, ale na Maderze widzieliśmy okazy kilkumetrowe. Pochodzi z deszczowych lasów Ameryki Południowej.

Gdy znajduje się w swoim naturalnym środowisku, może zakwitnąć i wydać owoce, których dojrzewanie trwa blisko rok. Kwiatostan ma postać mięsistej kolby dorastającej do 20 cm.

Monstera to niewątpliwie piękna roślina, która bestią wydaje się być tylko z nazwy, ale możemy zmienić zdanie, gdy skosztujemy jej niedojrzałego owocu, który ma kształt banana. W takim stanie jest niejadalny. Zjedzenie go wywoła silne podrażnienie przełyku, bolesne pęcherze i opuchliznę, co będzie spowodowane przez wysoką na tym etapie rozwoju zawartość kwasu szczawiowego.

Owoce monstery są jadalne dopiero gdy w pełni dojrzeją, o czym będzie świadczyło odpadanie z nich okryw przypominających smocze łuski. Wtedy ukaże się kremowy miąższ, który można jeść na surowo. W smaku podobny jest do mieszanki ananasa i banana.

Roślinność ogrodu Monte

Obowiązkowym punktem do zobaczenia na Maderze jest Ogród Tropikalny Monte Palace. Znalazł się on na liście trzynastu najpiękniejszych ogrodów botanicznych świata utworzonej przez magazyn turystyczny Condé Nast Traveler.

Ten ogród jest specyficzny, bo nie jest tylko ogrodem stricte botanicznym. Na siedmiu hektarach wulkanicznego wzgórza, egzotyczna roślinność przeplata się z dziełami sztuki, orient z portugalską ceramiką, sztuka afrykańska z posągami wojowników Armii Terakotowej, współczesna rzeźba z historią Portugalii.

Czasami czujemy się tam jak w muzeum, a czasami jak w olbrzymim ogrodzie botanicznym. Wystarczy wspomnieć, że nasze tradycyjne bożonarodzeniowe rośliny – poisencje, czyli gwiazdy betlejemskie dorastają tu do kilku metrów wysokości, storczyki i orchidee kwitną niemal cały rok a hortensje mają zupełnie niespotykane w Europie barwy. Datury i paprocie nadają mu tajemniczy charakter.

Winogrona na Maderze

Madera nazywana jest córką ognia – jest to wyspa wulkaniczna, co ma duże znaczenie dla tutejszej flory. Plony winogron są tu stosunkowo duże w stosunku do niewielkiej powierzchni ziemi uprawnej. Tradycja produkcji wina sięga ponad 300 lat. Odznacza się ono wyjątkową trwałością, co wynika z oddalenia wyspy od wybrzeży Portugalii – opracowano proces produkcji, który zapewniał trunkowi świeżość podczas długiej podróży statkiem z Madery do Portugalii.

Historia powstania wina madera wiąże się z czystym przypadkiem. A mianowicie wracający z dalekich wypraw portugalscy marynarze zauważyli, że wino, które zostawało w beczkach po zakończeniu wyprawy, jest jeszcze wyborniejsze w smaku. W ten sposób odkryto, że pod wpływem wysokiej temperatury i zakonserwowania dodatkiem spirytusu z trzciny cukrowej zyskuje swój niepowtarzalny aromat i smak.

Fot. Magdalena Szmidt