Pardes Festival to nazwa nieprzypadkowa. „Pardes” w języku hebrajskim oznacza ogród, sad, raj. W drugim znaczeniu wywiedzionym z mistyki żydowskiej, z kabały, „pardes” opisuje cztery poziomy objaśniania Tory.

Nazwa festiwalu i jego leitmotiv określają plenerowy charakter tegorocznych wydarzeń, przywołują także wiele skojarzeń i pozwalają rozwinąć różne wątki interpretacyjne.

Kazimierz Dolny i Janowiec

Zapraszamy do Kazimierza Dolnego, miasteczka zanurzonego w sadach i ogrodach; przeprawiamy się przez Wisłę i docieramy do tonącego w zieleni Janowca. Poznajemy tajemnice posadowionego na wysokim brzegu rzeki Zamku janowieckiego, który górował nad domostwami Chrześcijan i Żydów.

Wchodzimy do ogrodu pamięci, tradycji i kultury żydowskiej Kazimierza Dolnego, Janowca, Kraśnika, Lublina, Lubelszczyzny. Odkrywamy zatem zakorzenione od wieków sploty chrześcijańsko-żydowskie.

Przywracamy pamięć

Pardes Festival przywraca wielokulturowe dziedzictwo Polski i pamięć  Żydów polskich: żydowskich miasteczek, żydowskiej muzyki, nieistniejącego świata i na zawsze wymazanego z polskiego krajobrazu kulturowego żydowskiego życia.

Społeczności chrześcijańska i żydowska sąsiadowały przez wieki w nadwiślańskich miastach i miasteczkach, przede wszystkim na obszarze dzisiejszej Lubelszczyzny. Do II wojny światowej Kazimierz nad Wisłą i Janowiec stanowiły część krajobrazu kulturowego typowego dla tej części Europy. Przekazy historyczne, wspomnienia świadków historii, źródła literackie, stare fotografie i dzieła malarskie pozwalają  zatem uznać je za kwintesencję mitycznego sztetla.

Tegoroczny program

W programie festiwalu dominują spotkania objęte wspólnym tytułem „Pardes znaczy Ogród”.
Inauguracja cyklu 16 września, godz. 15:00, w ogrodach wokół „Kuncewiczówki”. Piotr Kowalik z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN przybliży i zinterpretuje znaczenia pojęcia „pardes”.
W ramach cyklu organizatorzy zapraszają też na godne uwagi spacery tematyczne w przestrzeni Kazimierza Dolnego. Atrakcją festiwalu jest także bogaty w treści (i lokalne smakołyki) piknik na terenie skansenu janowieckiego pod hasłem Pardes znaczy Ogród / Mleko, miód i wino.

Warsztat wycinanki żydowskiej – tym razem w janowieckiej Galerii „ W Bramie” – to już tradycja festiwalu. Wycinanki w oprawie graficznej to jego znak rozpoznawczy. Całość oprawy graficznej Pardes Festival jest kompozycją wycinanek Joanny Matyjasek i grafiki Lidii Dańko.
Na finał festiwalu wizyta w urokliwie położonej na skarpie wiślanej winnicy „Widok Wojszyn”.

Spotkania w stylu piknikowym

Na wszystkie wydarzenia w cyklu „Pardes znaczy Ogród” można zabrać własny pled i koszyk z wiktuałami. Cieszmy się  zatem spotkaniami blisko natury!
Kameralny charakter festiwalu staje się w czasach koronawirusa jego wielkim walorem, a spotkania festiwalowe, zaplanowane przede wszystkim w plenerze, wpisują się w zalecenia rządu i Sanepidu.

W trosce o zdrowie i bezpieczeństwo gości festiwalowych i mieszkańców obu miasteczek utrzymanie procedur sanitarnych organizatorzy i partnerzy festiwalu traktują priorytetowo. Wszystkie wydarzenia odbywają się na żywo: obowiązują maseczki, dystans społeczny i ściśle określona liczba uczestników.

Do zobaczenia w klimacie późnego lata!

Pardes Festival organizowany od ośmiu lat przez Fundację Spichlerz Kultury harmonijnie łączy historię z teraźniejszością. Odkrywa wyparte z pamięci, ale żywe w kamieniu, w przekazach historycznych, także we wspomnieniach i dziełach sztuki ślady wielowiekowej obecności żydowskich sąsiadów w Kazimierzu Dolnym, Janowcu, na Lubelszczyźnie i w całej Polsce.  Obecność tę tragicznie przerwano we wrześniu 1939.  W kameralnej scenerii miasteczek nad Wisłą, z respektem dla architektury i natury, spotykamy się zatem z wybitnymi znawcami historii lokalnej, tematyki żydowskiej i wielokulturowości.
Festiwalowi patronuje od początku Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Głównym lokalnym partnerem merytorycznym jest Muzeum Nadwiślańskie z oddziałami w Kazimierzu Dolnym i Janowcu. Stowarzyszenie Autorów ZAiKS wspiera finansowo organizatorów Pardes Festival od jego pierwszej edycji.

Tekst: Aleksandra Markiewicz

Photos: archiwum Pardes Festival

Wycinanka: Joanna Matyjasek