63 % Polaków nie przeczytało w ubiegłym roku żadnej książki. W niemal co trzecim domu nie ma żadnego woluminu. Osoby nieczytające książek tłumaczą swoją postawę brakiem czasu. Czy rzeczywiście jesteśmy tacy zajęci? Dlaczego nie czytamy, a jeśli już czytamy to, jakie książki wybieramy? Niepokojące wyniki raportu „Stan czytelnictwa w Polsce w 2018 roku”.

Co roku po publikacji wyników raportu robi się trochę smutno… Polacy nie czytają książek, ale przynajmniej polskie czytelnictwo nie spada w szybkim tempie. Może to marna pociecha, ale jednak jakaś jest… Spójrzmy jednak na najnowsze dane i zastanówmy się, co możemy zrobić, aby poprawić wyniki.

Jak wynika z raportu przygotowanego przez Bibliotekę Narodową, 35% respondentów przyznało, że w ich domach nie ma żadnych książek lub są tylko podręczniki szkolne.  

W 2018 roku czytanie przynajmniej jednej książki w ciągu roku zadeklarowało 37% respondentów. 28 % respondentów przyznało, że w ich domach nie ma żadnych książek. E-booki posiada zaledwie 5% co najmniej piętnastoletnich Polaków.

źródło: BN 2018
źródło: BN 2018

Jak wynika ze wstępnych danych raportu, poziom czytelnictwa w Polsce nie zmienił się w stosunku do kilku poprzednich lat. Podstawowe wskaźniki czytelnictwa są stabilne. W dłuższej perspektywie czasowej widać, że deklaracje czytania książek (co najmniej jednej i co najmniej siedmiu w ciągu roku) wyraźnie spadły w latach 2004-2008.

Po jakie teksty sięgamy najchętniej?

Wybór książki do czytania zależy od indywidualnych potrzeb. Najlepsze rekomendacje pochodzą od bliskich i od osób o podobnych zainteresowaniach.

Najczęściej czytamy informacje publikowane w internecie (artykuły prasowe, posty, blogi, strony tematyczne), następnie teksty związane z wykonywaną pracą (korespondencję służbową, dokumentację, raporty itd.) oraz teksty na użytek prywatny (instrukcje obsługi, poradniki, przewodniki, przepisy). Najrzadziej w językach obcych czyta się prasę papierową i literaturę piękną.

Zdecydowanie chętniej czytają młodsi

Wśród młodszych osób jest najwięcej czytelników książek, do tego czytających z większą intensywnością. Jak wynika z raportu, można przypuszczać, że po ustaniu obowiązku szkolnego czytać książki będą ci, którzy nauczyli się to lubić.

Kupujemy czy pożyczamy książki?

Posiadanie książek w domach nie jest powszechne, a duże księgozbiory domowe posiada bardzo wąska grupa ludzi. 

źródło: BN 2018 | Odsetek deklaracji dotyczących objętości księgozbiorów domowych w 2018 roku
źródło: BN 2018 | Odsetek deklaracji dotyczących objętości księgozbiorów domowych w 2018 roku

W 2018 roku wzrosło znaczenie zakupów książkowych. Zmieniają się oczekiwania i nawyki czytelników. Rośnie znaczenie nowości wydawniczych, a czytelnicy są w większym stopniu skłonni kupić interesujące ich książki. Zamiast czekać, aż przeczytają je znajomi lub sięgać po starsze tytuły obecne w domowych księgozbiorach.

Dlaczego zainteresowanie czytaniem książek nie rośnie?

Jak wynika z raportu, jest wiele przyczyn. To m.in. style życia i sposoby spędzania czasu wolnego, popularyzacja rozrywki cyfrowej oraz niewielkie przełożenie czytania książek w dorosłym życiu na powodzenie na rynku pracy. To także fakt, że za sprawą przemian w dziedzinie technologii komunikacji, książki nie są dziś jedynym źródłem wiedzy i informacji.

Raport czytelnictwa w Polsce

Badanie prowadzone cyklicznie od 1992 roku, zostało zrealizowane na przełomie listopada i grudnia 2018 roku. Firma Kantar Public przebadała w terenie 2076 respondentów w wieku co najmniej 15 lat metodą CAPI (Computer Assisted Personal Interview) oraz na celowej próbie 1660 czytelników książek metodą CAWI (Computer Assisted Web Interview).

Co my możemy zrobić?

Niestety, bez odpowiednich reform oraz długoterminowego działania skierowanego na edukację nic z tego nie będzie.  Przede wszystkim czytajmy naszym dzieciom i uczmy nasze pociechy, aby w wolnej chwili sięgały po książkę lub Kindle’a niż po konsolę czy pilot od telewizora. 

Czas na rachunek sumienia… Jaki status ma Twoja lista „must read”? W trakcie realizacji, zamrożona, a może zupełnie o niej zapomniałeś…?

Pełny wynik raportu znajdziesz na stronie Biblioteki Narodowej.

photo: unsplach.com | Priscilla Du Preez