Dom to najważniejszy wydatek w naszym życiu. Daje możliwość stworzenia swojego miejsca na ziemi, ale może też przysporzyć wielu zmartwień. Mówi się, że pierwszy dom buduje się dla wroga, drugi dla przyjaciela a trzeci dla siebie.  Podpowiadamy jak wybrać najlepszy projekt i nie skończyć z domem dla wroga.

Jak zacząć poszukiwania gotowego projektu?

W internecie mamy dostęp do wielu tysięcy typowych projektów, które kuszą kolorowymi wizualizacjami. Ciężko wśród nich wybrać spełniający nasze potrzeby i oczekiwania. W przeciwieństwie do projektu indywidualnego, gdzie korzystamy z doświadczenia i wykształcenia architekta, wybierając projekt gotowy musimy sami stanąć w tej roli i zdobyć niezbędną wiedzę.

Szukając projektu typowego powinniśmy zacząć od zapoznania się z warunkami prawnymi dotyczącymi naszej działki. Prawo budowlane określa szereg warunków jakie musi spełniać budowany przez nas dom. Dodatkowo powinniśmy się dowiedzieć czy na naszym terenie obowiązuje MPZP (miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego), czy musimy wystąpić o warunki zabudowy. Oba te dokumenty w sposób bardziej szczegółowy, określają na co możemy sobie pozwolić na naszej działce. Czasami MPZP jest tak szczegółowy, że całkowicie uniemożliwia wybranie gotowego projektu.

Warto wiedzieć, że najczęstszym problemem jaki napotykamy po dokonaniu zakupu projektu, jest jego niezgodność z prawem, co sprawia, że projekt staje się bezużyteczny i wymaga od nas ponownego zakupu lub zdecydowania się na projekt indywidualny.

Projekt, a koszty budowy.

Ceny materiałów i prac budowlanych zmieniają się dynamicznie, dlatego nie warto sugerować się cenami realizacji podanymi na stronach. Na dzień dzisiejszy ten koszt to ok 2 tys./m2. Możemy szukać oszczędności znając ceny poszczególnych rozwiązań. Generalnie im prostszy budynek i bardziej standardowe rozwiązania otrzymamy dom tańszy w budowie. Jeżeli mamy wybraną ekipę, to warto z nią skonsultować wybór projektu, bo mogą specjalizować się w pewnych technologiach i dzięki temu oferować niższe ceny lub nie wykonywać pewnych rozwiązań i wtedy pozostaje szukanie kogoś do realizacji.

Jak wybrać dom dla siebie i swojej rodziny?

Najczęstszym kryterium wyboru domu z projektu gotowego jest ładna wizualizacja, dlatego praktycznie wszystkie z nich posiadają piękne zdjęcia przemawiające do naszej wyobraźni. Dom przede wszystkim powinien być funkcjonalny i dostosowany do naszych potrzeba. Najważniejsze jest szczegółowe określenie ich i odsunięcie zachwytu zdjęciami na dalszy plan.

Struktura rodziny i nasze przyszłe plany.

Szukając projektu dla siebie powinniśmy rozpocząć od określenia liczby i wieku osób, które będą w nim mieszkać. Wiele osób rozpoczyna od określenia metrażu domu, tymczasem znacznie ważniejsze jest określenie ilości pomieszczeń i ich wzajemnej relacji. Powinniśmy mieć również na uwadze planowane zmiany w strukturze naszej rodziny. Dodatkowy pokój zawsze można wykorzystać do różnych celów, znacznie ciężej wygospodarować miejsce na nowego członka rodziny. Musimy również pamiętać, że wiele osób starszych może mieć problem z przemieszczaniem się po schodach, więc warto szukać projektów, które zapewniają swobodne, całodzienne życie na parterze.

Decydując się na projekt indywidualny, możemy poprosić o dostosowanie domu do późniejszych zmian w naszym życiu. Niestety projekty gotowe nie zawierają drugiej wersji domu, przygotowanego na konieczność zamieszkania z dziadkami, wyjścia dzieci z domu, czy ich powrotu z nową rodziną.

Kierunki świata i światło we wnętrzach.

Innym ważnym aspektem jest rozmieszczenie pomieszczeń względem kierunków świata. Wiele osób albo całkowicie zapomina o nasłonecznieniu, albo podchodzi do niego w sposób standardowy, tymczasem każda rodzina ma inne potrzeby.

Generalnie najmniej korzystną stroną jest północ. Najlepiej w tym kierunku ustawić wejście do domu. Osoby, które lubią być budzone przez słońce powinny szukać projektu z sypialnią od strony wschodniej, te którym światło przeszkadza w odpoczynku, lepiej poczują się w sypialni ulokowanej w pozostałych częściach domu. Warto zastanowić się czy z domu korzystamy przez cały dzień, czy głównie po pracy. Jeżeli zlokalizujemy salon ze strony wschodniej wiedząc, że przebywamy w nim głównie popołudniami po pracy, skazujemy się na wieczny brak słońca. Z kolei kuchnia od strony zachodniej praktycznie zawsze jest złym pomysłem. Jest to najcieplejszy kierunek, natomiast kuchnia mocno nagrzewa się od pieczenia i gotowania, więc taka lokalizacja znacząco utrudni korzystanie z niej. Światło jest również ważne w pokojach dziecięcych i do pracy. To czy jesteśmy lewo czy prawo ręczni, czy pracujemy głównie na ekranie czy na papierze determinuje zarówno ustawienie pomieszczenia jak i jego wyposażenia.

Na światło w domu wpływają nie tylko kierunki świata, ale też kształt domu i otoczenie (drzewa, nierówności terenu, inne zabudowania), które powinniśmy wziąć pod uwagę wybierając projekt.

Pracując z architektem możemy poprosić o analizę nasłonecznienia wnętrz, która uwzględnia otocznie. Nie każdy to dla nas wykona, jednak dobre biuro przedstawi jak będą wyglądać wnętrza o każdej godzinie i porze roku, dzięki czemu dostaniemy to, na czym nam najbardziej zależy.

Musimy również pamiętać o tym, że rozmieszczenie okien względem kierunków świata, oraz kształt budynku uwzględniający nasłonecznienie znacząco odbije się na kosztach ogrzewania. Jeżeli szukamy oszczędności, powinniśmy wybierać projekty, które mają jak najmniej otworów i jak najprostszą bryłę od strony północnej. Z drugiej strony, jeżeli nie chcemy instalować klimatyzacji i ponosić jej kosztów, to warto unikać dużych przeszkleń od strony zachodniej, która generuje najwięcej ciepła. Co ciekawe w Polsce wydajemy więcej na klimatyzację niż na ogrzewanie, więc warto mieć to na uwadze.

Czy dom z katalogu to faktycznie oszczędność?

Decydując się na projekt gotowy musimy się liczyć nie tylko z jego kosztem.Zarówno przy projekcie indywidualnym jak i gotowym mamy nieuniknione koszty, takie jak mapy, badania geodezyjne, projekt fundamentów dostosowany do gruntu, projekt zagospodarowania terenu, projekty i warunki przyłączy.

Wybierając projekt gotowy zapłacimy średnio 2,5 tys. zł. Każdy taki projekt musi zostać zaadaptowany do naszej działki przez architekta. Koszt takiej usługi to ok 3,5 tys. Jeżeli zdecydujemy się na większe zmiany cena adaptacji będzie rosła.

Koszt projektu indywidualnego to średnio 50-200 zł za m2, co pokazuje, że może on być cenowo porównywalny do gotowego lub wielokrotnie droższy. Jednak często zdarza się tak, że projekt z katalogu wymaga tak dużych zmian lub nie nadaje się na naszą działkę, że kończymy z projektem gotowym i indywidualnym jednocześnie. Inną kwestią jest funkcjonalność domów gotowych. Najczęściej wymagają od nas szeregu kompromisów, które później odbijają się na przebudowach lub większych kosztach utrzymania.

Wiele osób sądzi, że decydując się na projekt indywidualny dostanie tańsze rozwiązania i łatwiej będzie z późniejszą sprzedażą lub na odwrót. Tymczasem koszty zazwyczaj są bardzo porównywalne i bardziej zależą od konkretnych rozwiązań niż tego czy projekt jest gotowy czy indywidualny. Decydując się na ten drugi, możemy określić nasz budżet razem z architektem i on poszuka oszczędności w oparciu o swoją wiedzę i doświadczenie. Nie zmienia to faktu, że każdy m2 budynku to ok 2 tys. i warto te pieniądze zainwestować mądrze na przemyślane i niezbędne przestrzenie w naszym domu.

Photo by Evelyn Paris, www.unsplash.com